Vaaz etmenin püf noktaları

Resmi vaiz olmadım ama İmam Hatip orta sondan şu ana kadar belki bini aşkın vaaz ettim.

Bunca vaazdan sonra bana tecrübelerini yaz deseler neler söyleyebilirim diye düşündüm ve aşağıdaki başlıklar aklıma geldi.

Elbette söyleyeceklerim bütünüyle benim başarabildiklerim değildir, olmasını gerekli gördüğüm hususlardır.

Şüphesiz başkalarının bunlara ekleyecekleri vardır, ama çıkaracaklarının olduğunu sanmıyorum.

Başarılı vaizlerimiz bu konudaki tecrübelerini bizimle paylaşırlarsa onları da duyurur ve herkesin istifadesine sunarız.

İşte benim tecrübelerim

Vaazda birinci mesele niyetin yani gayenin sağlam ve isabetli olmasıdır. Bir vaiz, Allah'ın dinini, O'nun adına anlatıyor olduğu bilincinde olmalı, bir kişiye daha olsun, hakikati anlatma niyeti taşımalıdır. Beğenilme ve yaranma duygusunu kalbinden kazımalıdır.

Allah Rasulü'nün makamından, onun adeta bir memuru ve temsilcisi olarak konuştuğu bilincinde olmalı ve anlattıklarıyla öncelikle kendisi heyecan yaşamalıdır. Heyecan duymuyorsa söyledikleri fazla etkili olmayacaktır.

Sabık Bakan Mehmet Aydın Hoca'nın bir konferansından not almıştım: Bilgi, eylem/amel, heyecan ve tefekkür olmadan hiçbir iş yürümez.

İmam Rabbanî bunu ilim, amel ve ihlas formülüyle özetler.

Bilindiği gibi kendi yapmadıklarını başkasının yapmasını istemek Allah'ı çok kızdıran bir husustur, mürailiktir. Yapmadığı halde mutlaka söylemesi gereken şeyler varsa, Gazzalî'nin dediği gibi, nefsini de karşısına alır, söylediğini kendisine de söyler ve artık bundan sonra yapmaya karar verirse bu caiz olabilir.

Hiç olmazsa her vaazından bir süre önce -duruma göre bir hafta, bir gün, bir saat- kendisine çeki düzen vermeli ve tövbe ve istiğfar ile temizlenmelidir. Duygularını arındırmalı, duyularını günahlardan uzak tutmalıdır.

Artık modası çoktan geçmiş olan bağırıp çağırma üslubuyla konuşmamalı, sohbet ve nasihat edasıyla anlatmalıdır.

Bir saat konuşacaksa en az üç saatlik hazırlık yapmalı, konuşurken malzemesinin biteceğinden korkma psikolojisine girmemelidir.

Çok şeyi karıştırarak anlatacağına, az şeyi sindire sindire ve planlı anlatmalı, önemli bilgi ve hükümleri iki üç kez tekrarlamalıdır.

Anlatacağı şeyler mutlaka o gün için gerekli ve geçerli şeyler olmalıdır.

Halkın konuştuğu dili çok iyi kullanmalı, bunun için de ayda en az üç kitap okumalıdır. Okumadan, hatta yazmadan dile aşina olunmaz. Bir espri kabul edebilirsiniz; bence ayda en az seçme üç kitap okumayan vaizi görevden almalı.

Aksi takdirde vaiz toplumun seyrine ayak uyduramaz, dilini kavrayamaz ve başka vadilerde dolaşır durur.

Televizyon izleyicilerinin yaş ortalaması on üçmüş. Cami cemaatinin yaş ortalaması da bundan bir iki yaş farklı olabilir. Yani karşımızda bir ortaokul öğrencisi var ve biz ona onun diliyle bir şeyler anlatmaya çalışıyoruz diye düşünmelidir.

Birilerini, bir cemaati, bir tarikatı suçlayıcı, hakaret edici, dışlayıcı bir üslup asla kullanmamalıdır. Kimsenin putuna sövmemelidir. Her ne olursa olsun, camiye gelenler hakareti değil tekdiri hak eden insanlardır.

Günceli takip etmeli ve her seviyeden insana günlük hayatında rehber olacak taze bilgiler sunmalıdır.

Vaazlarını mümkün olduğunca asıl ve birinci kaynaklardan hazırlamalı, söyleyeceği hadisi şeriflerin sıhhatini mutlaka araştırmalıdır. Bu gün için bu artık çok kolay. Bilgisayar ve internet kullanmasını bilen herkes iki tuşa basarak bunu başarabilir. Yeter ki azmetsin. İsterlerse biz bunun formülünü veririz.

Camiye en sonunda gelenleri de hesaba katarak, vaazını birkaç cümlelik özetle bitirmeli ve bu günkü şartlarda vakti asla geçirmemelidir.

Vaazların en olumsuz diyeceğimiz yönlerinin ise şunlar olduğunu sanıyorum:

Hep bir öncekini taklitle tevarüs eden çok kötü bir vaaz dili oluşmuş durumda.

Daha ilmi görünmek için olsa gerek, kullanılan anlaşılmaz kelimeler, gereksiz tekrarlar, bağırıp çağırmalar, hitap ettiği insanların seviyesini gözetememe, basit meselelere gereğinden fazla yer verme ve böylece önemli olanları kaçırma.

Çok yanlış bilgileri ve hadis olduğunu sandığı sözleri din diye anlatma.

Benden bu kadar.

ALINTI:http://yenisafak.com.tr/yazarlar/Faruk_Beser/vaaz-etmenin-puf-noktalari/39695

Yorumlar